Աղձքում հայտնաբերվել են եզակի տապանաքար ու պալատական կառույց

«Աղձքի հայոց արքաների հուշահամալիրում պեղումները վերսկսվել են բացառիկ նորություններով. հայտնաբերվել են վաղ միջնադարի եզակի պատկերազարդ տապանաքար և պալատական կառույց»,- ասում է մշակույթի նախարարության պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոնի փոխտնօրեն, հնագետ ՀԱԿՈԲ ՍԻՄՈՆՅԱՆԸ:

Այս տարածքում պեղումները սկսվել են դեռևս 2015-ին, հետազոտությունների արդյունքում պարզել են, որ Աղձքը կարևոր ու հսկայական գյուղաքաղաք է եղել, զբաղեցրել է առնվազն 50 հեկտար տարածք: Հայտնաբերվել են միջնադարյան կոթողներ, որմնաքարեր, հնագիտական գտածոներ, այդ թվում` Չինաստանից ներկրված սելադոնից (թանկարժեք հախճապակի) սպասք, ինչը խոսում է այն մասին, որ Աղձքը ներառված է եղել մետաքսի ճանապարհում: Պարզվել է նաև, որ սալահատակ հսկայական բացօթյա սրահը ժամանակին փոքր-ինչ սխալ է չափագրվել. ենթադրվում էր, որ գետնափոր կառույց է, պարզվել է` պարզապես ունեցել է նեղ մուտք, ներս մտնող յուրաքանչյուր ոք պետք է խոնարհվեր արքաների առաջ:

2017-ին հայտնաբերված պալատական կառույցն ունի 30 մ երկարություն, 15 մետր լայնություն, այն վաղ միջնադարյան միակ հստակ (4-րդ դար) թվագրվող պալատն է:
Հայտնաբերված 15 տապանաքարերից մեկը պատկերազարդ է: Հակոբ Սիմոնյանը նշեց, որ խաչաքանդակ պատկերով վաղ միջնադարի տապանաքարը եզակի հնագիտական իրողություն է. «Եթե եզակի է, ուրեմն պետք է ենթադրել, որ այստեղ ամփոփված է ինչ-որ խիստ նշանավոր անձի աճյուն, դժվար է ասել` բարձրագույն հոգևոր անհատականությու՞ն է, նշանավոր իշխա՞ն, թե՞ արքայական տոհմի ներկայացուցիչ: Դա պարզելու համար պետք է արվեն երկարատև ուսումնասիրություններ, ԴՆԹ տարրալուծումներ, հրավիրվեն միջազգային փորձագետներ, մարդաբաններ։ ՈՒնենալով արքայական ԴՆԹ, այժմյան գիտության մակարդակով, կարող ենք նաև ասել, թե ով ունի արքայական արյուն: Հետաքրքիր հեռանկար կբացվի»: Հնագետը նշեց նաև, որ տապանաքարի վրա կան մեսրոպատառ արձանագրություններ. «Այսինքն, Մաշտոցի գյուտից անմիջապես հետո փորագրված ամենահին հայկական տառերն են (չեմ ասում` միակ, որովհետև Երուսաղեմում մենք ունենք հայերեն արձանագրություններ): Տապանաքարերն ամբողջությամբ չեն բացվել, մոտ ապագայում գրությունները, նշանները կբացվեն, կուսումնասիրվեն, ու հավանաբար ինչ-որ գաղտնիքներ ի հայտ կգան»:

Պեղումները շարունակվելու են նաև այս տարի, նախատեսվում է պեղել պալատական կառույցի ստորին շերտը։ Աշխատանքներն իրականացնելու համար կառավարությունը 15 մլն դրամ է տրամադրել:
Ամփոփելով իր խոսքը` բանախոսը նշեց, որ Աղձքը կարող է դառնալ բացառիկ զբոսաշրջության վայր. «Պետք է տարածքը մեծացվի, ճեմուղի լինի, դիտահարթակ, ի վերջո, ավտոկայանատեղի, սանհանգույց, սրճարան: Եթե ներդրումներ արվեն, վերադարձը կլինի հարյուրապատիկ: Բայց առայժմ ինքնաբուխ խմբեր, անհատներ են այցելում հնավայր: Կա նաև վտանգ, որ այցելուների չկանոնակարգված հոսքը մեծ վնաս կարող է հասցնել հուշարձանին»:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ